Биллэрэр-көрдөрөр матырыйаал кэмпилиэгэр «Айар» («Бичик») кинигэ кыһатыгар 2003 сыллаахха олохтоммут «Саха суруйааччылара — оҕолорго» сиэрийэҕэ киирбит 23 суруйааччы туһунан сырдатыллар. Манна саха литературатын төрүттээччилэртэн Өксөкүлээх Өлөксөй, Алампа, П.А. Ойуунускай, норуодунай суруйааччылартан Эллэй, Амма Аччыгыйа, Суорун Омоллоон, Николай Якутскай, Сэмэн Данилов, Софрон Данилов, Бүөтүр Тобуруокап, Далан уо.д.а. классик-суруйааччылар олохторун суолун кылгастык сырдатыы, кинилэр бэргэн этиилэрэ киирдилэр. Маны сэргэ оҕолорго аналлаах ханнык айымньылардаахтара, кинигэлэрдээхтэрэ ааҕааччыга ыйынньык быһыытынан таҥылыннылар

Луковцев В.Н., Макеева М.Г. Оҕо литературатын антологията. 1 чааһа.

Кинигэҕэ Саха сиригэр олохтоох араас омук суруйааччыларын бастыҥ айымньылара киирдилэр. Ааҕааччы былыр өбүгэлэрбит хайдах курдук эрэйдээхтик олорбуттарын ааҕыа, кыыллар майгыларын, үүнээйилэр араастарын билиэ, айылҕа араас хартыынатын хараҕар ойуулаан көрүө.
Уус-уран айымньы сиэргэ-майгыга, бэрээдэккэ, олох олорорго үөрэтиэҕэ, оттон ааҕыы оҕо фантазиятын күүһүрдүөҕэ, айар дьоҕурун уһугуннарыаҕа, тылын саппааһын байытыаҕа, төрөөбүт тылга тапталы үөскэтиэҕэ.

Антология иккис кинигэтигэр киирбит саха суруйааччыларын бастыҥ айымньылара орто уонна улахан саастаах оҕолор киһилии киһи, дьон киһитэ буолан ситэн-хотон, сириэдийэн тахсалларыгар өй-санаа, сырдык иэйии, турук, тулуур, дьулуур кыымнарын саҕар ис күүстэринэн биэс олукка наарданнылар.

Талааннаах фронтовик-суруйааччы Тимофей Сметанин  сэһэннэрэ, кэпсээннэрэ киирдилэр. Орто уонна улахан саастаах оскуола оҕолоругар ананар.

Кинигэҕэ саха народнай поэта, оҕо аймах тапталлаах суруйааччыта Бүөтүр Тобуруокап оҕолорго анаан суруйбут айымньылара түмүллэн киирдилэр.

Золотарев Н.Г. — Николай Якутскай. Булчуттар үгэстэрэ.

Харахха көстөн кэлэрдии итэҕэтиилээхтик суруллубут номох кэпсээннэртэн уол оҕо айылҕалыын алтыһа, булт үгэстэрин, албастарын иҥэринэ, айылҕа күүһүгэр итэҕэйэ, суруллубатах сокуон диэн тугун өйдүү үөрэниэҕэ. Уустук суолталаах тыллар быһаарыылара суругунан уонна ойуунан бэриллэр. Хомуурунньук саха норуодунай суруйааччыта Николай Якутскай төрөөбүтэ 115 сылыгар ананар.

«Былыыр-былыр» диэни иһиттибит даҕаны оҕолуун-улаханныын остуоруйа эйгэтигэр ыалдьыттыыбыт. Арай эн остуоруйа дьоруойа эбитиҥ буоллар ким буолуоҥ этэй? Хайдах көрүҥнээх, майгылаах буолуоххун сөбүй? Үйэлэри уҥуордаан кэлбит, оҕо дьону улаатыннарбыт остуоруйаларбыт саҥалыы тыыннанан, айылҕаттан талааннаах худуоһунньук ойууларынан ситэн-хотон, арт-остуоруйалардаах хомуурунньук буолла.

Саха ааҕааччытыгар «алаас ахтылҕаннаах ырыаһытын» быһыытынан киэҥник биллэр, оҕо аймах тапталлаах суруйааччыта Иннокентий Сосин саҥа кинигэтигэр дьыл түөрт кэмин туһунан бэрт ылыннарыылаахтык кэпсиир. Кинигэ оҕолору төрөөбүт төрүт сирдэрин-уоттарын таптыырга, айылҕа үөһугэр сылдьан күнү-дьылы кэтээн көрөргө, чинчийэргэ угуйар. Төрөппүттэргэ, учууталларга, иитээччилэргэ, үөрэнээччилэргэ уонна айылҕаны таптааччыларга дьиэ кэргэн ааҕар кинигэтин быһыытынан туһанарга аналлаах.

Суруйааччы норуот былыргы олоҕор олоҕуран суруйбут кэпсээнигэр саха тыатын олоҕор улахан суолталаах уларыйыылар сибикилэрэ биллэн эрэллэрин, дьон өйө-санаата уһуктан, батталы утары турунан эрэллэрин итэҕэтиилээхтик сэһэргээбит.

Кинигэҕэ тугу барытын билиэн-көрүөн баҕалаах Саанчык уол сайыҥҥы сынньалаҥ кэмигэр араас быһылааннарга түбэһэр, ол эрээри кини бу сайыны бэрт көдьүүстээхтик атаарар. Кэпсээннэргэ ааптар оҕо уйулҕатын хоһуйуулара бэркэ табыллыбыттар. Орто саастаах оскуола оҕотугар ананар.